010-026 1.1. Eksploatacja ...

[ Pobierz całość w formacie PDF ]

1. WPROWADZENIE DO ZAGADNIEŃ EKSPLOATACJI POJAZDÓW WOJSKOWYCH

Eksploatacja wojskowych pojazdów mechanicznych jest podsystemem eksploatacji uzbrojenia
i sprzętu wojskowego (UiSW) realizowanego w wojskowym systemie logistycznym Sił Zbrojnych RP w tym i w Wojskach Lądowych.

Eksploatacja wg NATO w swoim znaczeniu zawiera wszelkiego rodzaju działania pozwalające utrzymać materiały we właściwych warunkach lub przywracać im zdolności użytkowe
i obejmuje:

Ø      inspekcję, testowanie, obsługiwanie, klasyfikowanie dotyczące zdolności obsługowych, remont, rekonstrukcję i regenerację,

Ø      całość zaopatrzenia i działalność remontową pozwalającą utrzymać wojsko w stanie gotowości do wykonywania zadań,

Ø      rutynowe, powtarzające się w określonym celu prace utrzymujące obiekty w takich warunkach, w których mogą być użytkowane celowo zgodnie z ich rzeczywistym lub zaprojektowanym potencjałem i wydajnością do przewidywanego dla nich celu.

Powyższa definicja eksploatacji swoim zasięgiem obejmuje znacznie szerszy zakres niż definicja eksploatacji stosowana w Siłach Zbrojnych RP, która zawęża problem eksploatacji tylko do obiektów technicznych i oparta jest na definicji zawartej w PN-82/M-04001. Według niej „Eksploatacja to zespół celowych działań organizacyjno-technicznych i ekonomicznych ludzi
z obiektem technicznym oraz wzajemne relacje występujące pomiędzy nimi od chwili przyjęcia obiektu do wykorzystania go zgodnie z jego przeznaczeniem aż do jego likwidacji”.

W tym miejscu warto przytoczyć definicję eksploatacji techniki wojskowej, która klarownie wyróżnia dwa różne okresy jej realizacji tak charakterystyczne w wojsku: „Eksploatacja techniki wojskowej to zespół przedsięwzięć dotyczących użytkowania, obsługiwania technicznego, transportowania i przechowywania sprzętu. Eksploatację realizuje się zgodnie
z dokumentacją techniczną opracowywaną dla określonego rodzaju techniki.

W czasie pokoju organizuje się ją i realizuje w celu utrzymania sprzętu w gotowości do użycia. W czasie wojny proces eksploatacji ustala się zgodnie z wykonywanym zadaniem bojowym, sytuacją i wytycznymi przełożonych” .

 

1.1. Eksploatacja obiektów mechanicznych

Obszary eksploatacji obiektów mechanicznych obejmują swoim zasięgiem: system eksploatacji (z obiektami eksploatacji, bazą i kadrą eksploatacyjną oraz otoczeniem eksploatacji),
proces eksploatacji (ze sterowalnymi procesami użytkowania, obsługiwania i ich logistyki oraz niesterowalnymi procesami uszkadzalności i degradacji), zarządzanie eksploatacją
(z metodami zarządzania, diagnostyką i badaniami eksploatacyjnymi, rys. 1.1.

 

 

Rys. 1.1. Obszary eksploatacji obiektów mechanicznych, na podstawie

1.1.1. Podsystem eksploatacjiPodsystem eksploatacji obiektów mechanicznych jak każdy system działania, jest zbiorem elementów (np. pojazdów, ludzi itp.) oraz relacji zachodzących miedzy nimi. W tym podsystemie istnieje proces główny, którym jest proces użytkowania, będący nadrzędnym procesem przynoszącym określone korzyści. Aby ten proces mógł być realizowany, musi być wspomagany szeregiem procesów pomocniczych, które noszą nazwę procesów logistycznych (rys. 1.2.).
Podsystem eksploatacji obiektów mechanicznych EOM można opisać wyrażeniem:

EOM = < EOMR, EOMZ, REOM>

gdzie:                            EOM – podsystem eksploatacji obiektów mechanicznych,

                            EOMR – podsystem roboczy eksploatacji obiektów mechanicznych,

                            EOMZ – podsystem zarządzania eksploatacji obiektów mechanicznych,

                            REOM – relacje.

           

Rys. 1.2. Model podsystemu eksploatacji obiektów mechanicznych:
EOM – system eksploatacji, EOMR – roboczy podsystem eksploatacji,
EOMZ – podsystem zarządzania eksploatacją, PU – podsystem użytkowania,
PO – podsystem obsługiwania, UET, YET, ZET – wejście, wyjście, zakłócenia

Obiekt mechaniczny będący przedmiotem eksploatacji wymaga szczególnej uwagi i analizy obejmującej:

Ø      identyfikację (szczegółowy opis funkcjonalny, konstrukcyjny i obsługowy), którą zapewnia dokumentacja techniczna oraz eksploatacyjna,

Ø      dekompozycję (podział obiektu na istotne dla poszczególnych procesów eksploatacji układy, zespoły, elementy, ...),

Ø      opis zadań, ograniczeń, wymagania materiałowe i środki użytkowe, i obsługowe.

Pojazd można rozpatrywać na różnych poziomach złożoności tj. pojazdu, jego układów, zespołów, węzłów konstrukcyjnych, elementów. Elementy pojazdu tworzą jego strukturę.

Z użytkowaniem obiektów mechanicznych wiążą się następujące procesy:

Proces wykonawczy (zasadniczy) – polega na przetworzeniu energii wejściowej w energię dyspozycyjną, w określony sposób wykorzystywana przez operatora (użytkownika).

Procesy poboczne – polegają, między innymi, na wymianie masy i energii, a umożliwiają wykonanie procesów wykonawczych (zasadniczych) – chłodzenie, smarowanie, itp.

Procesy sterownicze – polegają na przekazywaniu określonych bodźców i sygnałów, umożliwiających celowe wykorzystanie energii wejściowej i dyspozycyjnej (ze sprzężeniem zwrotnym i prostym).

Procesy uboczne (resztkowe) – polegają na przekazywaniu do otoczenia niewykorzystanej energii, odpadów i produktów zużycia materiałów i tworzywa elementów, itp.

Działanie obiektu mechanicznego jest wynikiem dwóch procesów:

Ø      informacyjnego, polegającego na spowodowaniu określonego działania (spośród wielu możliwych działań obiektu), tor informacyjny – przenoszenie informacji od układu kierowania (sterowania) do organu roboczego,

Ø      energetycznego, polegającego na doprowadzeniu energii w ilości niezbędnej do wywołania tego działania, tor energetyczny – w którym energia jest przekazywana do organu roboczego. 

Stan obiektu mechanicznego możemy przedstawiać stosując podejście techniczne, bezpiecznościowe lub ekonomiczne (tab. 1.1.).

W podejściu technicznym (rys. 1.3.) obiekty traktujemy jako układy przeznaczone do wykonywania ich funkcji roboczych zgodnie z przeznaczeniem i utrzymywane w wymaganym stanie przez odpowiednie zabiegi uzdatniające. Zmiana wartości wielkości fizycznych struktury obiektu mechanicznego opisywana jest stanem fizyczno-chemicznym elementów i jest podstawą formalnego opisu – Stanu Technicznego, który z kolei jest przedmiotem oceny – Wymagań Technicznych. Jeżeli Wymagania Techniczne są całkowicie spełnione wówczas mamy do czynienia ze Stanem Zdatności ( występuje poprawne działanie). Jeżeli natomiast Wymagania Techniczne są czasowo niespełnione, mówimy o Stanie Częściowej Niezdatności ( występuje niepoprawne działanie) Wymagania techniczne są zupełnie niespełnione wtedy występuje Stan Niezdatności (brak działania).

Tab. 1.1.

Stany obiektu mechanicznego

DZIAŁANIE

STAN OBIEKTÓW MECHANICZNYCH

wg podejścia

Technicznego

Bezpiecznościowego

Ekonomicznego

Poprawne

Zdatny

Sprawny

Bezpieczny

Nieszkodliwy

Opłacalne

Niepoprawne

Niesprawny

Niebezpieczny

Szkodliwy

Nieopłacalne

Brak

Niezdatny

-

 

W podejściu bezpiecznościowym obiekty traktujemy jako układy, których działanie może stwarzać niebezpieczne sytuacje dla ludzi i otoczenia oraz samego obiektu.

 

Rys. 1.3. Stany obiektu mechanicznego, podejście techniczne

 

W podejściu ekonomicznym obiekty traktujemy jako układy (środki), które mogą przynosić określone korzyści ekonomiczne, z uwzględnieniem kosztów utrzymania ich w ruchu
i nakładów na odtwarzanie wymaganego stanu technicznego.

Na stan techniczny obiektu mają wpływ czynniki związane z konstruowaniem (projektowaniem), wytwarzaniem (produkowaniem) oraz eksploatowaniem (użytkowaniem, obsługiwaniem, zarządzaniem). Rozpatrując stan techniczny obiektu mówimy o jego cechach mierzalnych i umownie mierzalnych, a także o cechach krytycznych, ważnych, mało ważnych i nieistotnych.

Cechy krytyczne – są to takie cechy, których niedopuszczalne odchylenia wartości, jak można sądzić na podstawie dotychczasowych doświadczeń, może spowodować zagrożenie dla człowieka i konstrukcji oraz nieodwracalnie zmniejsza efektywność funkcjonowania obiektu.

Cechy ważne - są to takie cechy, których niedopuszczalne odchylenia wartości, może spowodować zagrożenie dla konstrukcji (zniszczenie) oraz w istotny sposób, lecz odwracalnie  zmniejsza efektywność funkcjonowania obiektu.

Cechy mało ważne – są to takie cechy, które spowodować mogą nieistotne i odwracalne zmniejszenie efektywności funkcjonowania obiektu.

Cechy nieistotne – są to takie cechy, które wpływają na sposób zachowania się obiektu
w przewidywanych warunkach użytkowania.

Czynniki wymuszające zmianę stanu obiektu przedstawiono na rys. 1.4. Na rys. 1.5. zaprezentowano czynniki zewnętrzne nie uwarunkowane funkcjonowaniem obiektu mające wpływ na zmianę stanu obiektu. Szczególne znaczenie na zmianę stanu technicznego obiektu ma zespół czynników uwarunkowanych funkcjonowaniem obiektu, który można określić jako obciążenie (moc, strumień energii, siła itp.). Wyróżniamy obciążenie:

Ø      długotrwałe, krótkotrwałe, chwilowe (czas oddziaływania),

Ø      cykliczn...

[ Pobierz całość w formacie PDF ]

zanotowane.pl

doc.pisz.pl

pdf.pisz.pl

exopolandff.htw.pl