013.Moissanit - nowa imitacja ...

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Moissanit - nowa imitacja diamentu
Stosunkowo niedawno na rynku jubilerskim się nowa imitacja diamentu, którą jest syntetyczny
moissanit, a ściślej jedna z jego politypowych odmian.
Naturalny moissanit zwany też węglikiem krzemu (karborundem) odkryty został w meteorycie Canyon
Diablo (USA), przez francuskiego chemika i mineraloga H. Moissana. Początkowo sądzono, iż jest to
minerał pochodzenia kosmicznego, później okazało się, że minerał ten występuje również, choć w
znikomych ilościach, w skałach pochodzenia ziemskiego, głównie w kimberlicie i brekcjach
wulkanicznych.
Pierwsze prace nad otrzymaniem syntetycznego moissanitu sięgają połowy lat 60-tych; przez wiele lat
był on produkowany na dużą skalę, jednak głównie dla potrzeb przemysłu elektronicznego i
zbrojeniowego. Dopiero w końcu 1997 r. firma Cree Research Inc. (USA) podjęła produkcję
syntetycznego moissanitu dla potrzeb przemysłu zdobniczego. Na amerykańskim rynku jubilerskim
syntetyczny moissanit pojawił się w 1998 r., w Europie rok później. Oferowane na tym rynku kamienie
oszlifowane mogą być różnej wielkości, niekiedy znacznej, bowiem syntetyczne kryształy mogą osiągać
masę do ok. 380 ct.
Moissanit to minerał niezwykle ciekawy pod względem strukturalnym. Może krystalizować w trzech
różnych układach krystalograficznych: regularnym, heksagonalnym i trygonalnym. Możliwie jest zatem
powstawanie wielu różnych odmian politypowych (wariantów strukturalnych), o zbliżonych lub
identycznych właściwościach fizycznych lecz znacznie różniących się pod względem morfologicznym.
W przypadku moissanitu takich politypowych odmian jest ponad 150. Jedna z nich, a mianowicie
odmiana 6H krystalizująca w układzie heksagonalnym, dająca kryształy duże i zwykle bezbarwne, jest
wykorzystywana w przemyśle jubilerskim.
Najważniejszymi cechami diagnostycznymi umożliwiającymi odróżnienie moissanitu od diamentu to:
silna dyspersja, wysoka dwójłomność obserwowana w postaci podwojenia krawędzi faset w obszarze
korony (obserwacja w kierunku prostopadłym do powierzchni faset pawilonu) lub pawilonu (obserwacja
w kierunku prostopadłym do powierzchni faset korony z wyjątkiem tafli), luminescencja (świecenie
barwy pomarańczowej), widmo absorpcyjne i odmienne inkluzje, w tym zwłaszcza brak
charakterystycznej „ziarnistości”, brak linii i płaszczyzn wzrostu i innych, które są tak charakterystyczne
dla diamentu. W tab. zestawiono właściwości fizyczne moissanitu i diamentu.
W przypadku moissanitu nie przydatny jest pomiar przewodnictwa cieplnego przy zastosowaniu
dostępnych na rynku testerów diamentowych (zawsze wskazują na diament). Podobnie tester The
Colorless Missanite/Diamond Model 590 nie zawsze daje poprawne wyniki. Podobnie nieprzydatna jest
immersyjna metoda konturowa, w której uzyskane wzory konturów nie wskazują na moissanit lecz
fabulit.
Tab. Porównanie właściwości fizycznych moissanitu i diamentu
Właściwości Moissanit Diament
Charakter optyczny
Dwójłomny, jednoosiowy (+) Izotropowy
Dyspersja
Silna - 0,104
Średnia - 0,044
Gęstość [g/cm
3]
3,22
3,52
1
Twardość wg skali Mohsa 9,25
10
Luminescencja dla
długofalowego UV
Słaba do średniej;
pomarańczowa
Brak lub słaba; niebieska, żółta
Widmo absorpcyjne
Całkowita absorpcja
promieniowania poniżej 425
nm
Charakterystyczne linie serii
Cape
dla fali o długości 415 i
478 nm
Inkluzje/obserwacja
mikroskopowa
Białe wrostki o pokroju
igłowym, punktowe zgłębienia
powierzchni, wyraźne
podwojenie krawędzi faset,
zaokrąglone krawędzie faset
Wrostki krystaliczne, naturały,
figury wytrawień, ostre
krawędzie faset,
charakterystyczna faktura
rondysty
Zob.: T. Sobczak & N. Sobczak,
Diamenty jubilerskie
, Wyd. Tomasz Sobczak, Warszawa 2004.
2
[ Pobierz całość w formacie PDF ]