1. Standardy Sprawozdawczości ...

[ Pobierz całość w formacie PDF ]

Standardy Sprawozdawczości Finansowej

Wykład 1

Wprowadzenie

(cel, status, zakres i struktura MSR/MSSF)

LITERATURA:

1/ podstawowa:

• A. Jaruga, M. Frendzel, R. Ignatowski, P. Kabalski, Międzynarodowe

Standardy Sprawozdawczości Finansowej. Najnowsze zmiany, SKwP, 2009

• E. Walińska, Międzynarodowe standardy rachunkowości, Oficyna

Wydawnicza, Kraków 2006

• A. Jaruga, M. Frendzel, R. Ignatowski, P. Kabalski, Międzynarodowe

Standardy Sprawozdawczości Finansowej, Warszawa 2006

• I. Olchowicz, A. Tłaczała, Sprawozdawczość finansowa według krajowych i

międzynarodowych standardów, Difin, Warszawa 2008

2/ uzupełniająca:

• www.ifrs.org

• Międzynarodowe Standardy Rachunkowości, www.mf.gov.pl.

Podstawowe modele rachunkowości:

• anglosaski –

stosowany przez Wielką Brytanię, Australię, Kanadę, USA,

Nową Zelandię

• kontynentalny (tzw. model „reszta świata”) –

stosowany np. przez Francję, Niemcy, Austrię, Szwajcarię,

Belgię, Hiszpanię, Polskę

Cechy modeli:

kontynentalny:

_ podejście prawne

_ orientacja na

bezpieczeństwo obrotu

gospodarczego,

_ duże znaczenie informacji

dla kredytodawców

_ duży wpływ prawa

podatkowego, kodeksu

handlowego

_ postawa konserwatywna,

unikanie ryzyka

_ przewaga zasady ostrożności

_ plany kont

anglosaski:

_ podejście ekonomiczne

_ orientacja na rynek kapitału

_ duże znaczenie informacji

dla akcjonariuszy

_ założenia koncepcyjne,

standardy rachunkowości: GAAP,

MSR

_ postawa otwarta na ryzyko

_ przewaga zasady współmierności

i treści nad formą

_ koncepcja true and fair view

rozbieżności

utrudnienia dla inwestorów w podejmowaniu decyzji

inwestycyjnych

dążenia do międzynarodowej harmonizacji zasad rachunkowości

Porównywalne, przejrzyste sprawozdanie finansowe ma duże znaczenie

dla inwestorów i kredytodawców zagranicznych ze względu na:

• umiędzynarodowienie wymiany towarów i usług,

• globalizację rynków kapitałowych,

• rozwój wspólnot gospodarczych,

• rozwój międzynarodowych korporacji,

• rozwój prywatyzacji w krajach podlegających transformacji,

• zdobywanie kapitału na giełdach zagranicznych,

• lokowanie funduszy emerytalnych,

• inwestycje zagraniczne, itp.

Harmonizacja a standaryzacja rachunkowości

Główna przyczyna harmonizacji i standaryzacji rachunkowości

– potrzeba porównywalności sprawozdań finansowych,

możliwa dzięki wprowadzeniu spójnego zestawu wzorców,

opartego na wspólnych założeniach i koncepcjach,

przy określonych granicach stopnia odmienności

rozwiązań stosowanych w praktyce.

W dziedzinie rachunkowości międzynarodowej

cele harmonizacji i standaryzacji są takie same

– wyeliminowanie rozbieżności pomiędzy sprawozdawczością

finansową w różnych krajach.

Standard to wzorzec, norma prawna rachunkowości w klasycznym

znaczeniu,

a także normy zasady i procedury rachunkowości, które są zabezpieczone

sankcjami różnych zbiorowości i instytucji społecznych.

Standardy nie mają charakteru przepisów prawa - są wzorcami,

które mogą być wykorzystywane przy opracowaniu norm państwowych

w celu zapewnienia porównywalności rachunkowości.

harmonizacja rachunkowości

ograniczenie ilości stosowanych

praktyk rachunkowości

poprzez określenie takiego ich

zestawu, w ramach którego

można dokonać ewentualnych

rozwiązań

(założenie występowania opcji

elastyczności w ustalonych

ramach, co umożliwia

podmiotom gospodarczym

wybór rozwiązań w ramach

przyjętej polityki rachunkowości)

standaryzacja rachunkowości

unifikacja, czyli stosowanie takich

samych reguł i rozwiązań

i w konsekwencji ujednolicenie zasad

rachunkowości

(wszystkie zainteresowane podmioty

stosują takie same bądź zbliżone

praktyki dotyczące rachunkowości)

„Międzynarodowa standaryzacja rachunkowości jest rozumiana jako proces,

który ogranicza wybór, co prowadzi ostatecznie do przyjęcia tej samej metody

rachunkowości przez wszystkie firmy we wszystkich krajach.

Oznacza to ruch w kierunku globalnej jedności.

Harmonizacja może więc być zastosowana bez standaryzacji.

Stopień dysharmonii można ograniczyć przez wyeliminowanie

specyficznych dla danego kraju rozwiązań regulacyjnych, bez jednoczesnego

zwiększania zastosowania jakiejś szczególnej metody rachunkowości.

Standaryzacja mogłaby być zastosowana bez harmonizacji, gdyby między

krajami nie było różnic co do wyboru dostępnych metod rachunkowości

i w efekcie międzynarodowo uwzględniona metoda byłaby

powszechnie akceptowana.”[1]

[1] A. Jaruga, M. Frendzel, R. Ignatowski, P . Kabalski, Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej.

Kluczowe zagadnienia i rozwiązania praktyczne, Stowarzyszenie Księgowych w Polsce, Warszawa 2006, s. 18.

Organizacje ustanawiające zasady rachunkowości na szczeblu światowym:

• Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości – RMSR

(International Accounting Standards Board – IASB)[1],

• Międzynarodowa Federacja Księgowych

(International Federation of Accountants – IFAC),

• Międzynarodowa Organizacja Papierów Wartościowych

(International Organization of Securities Commissions – IOSCO),

• Organizacja Międzynarodowych Standardów Rachunkowości

i Sprawozdawczości

(International Standards of Accounting and Reporting – ISAR);

[1] IASB zastąpiła istniejący od 1973 r. Komitet Międzynarodowych Standardów Rachunkowości (International Accounting

Standards Committee – IASC)

• Unia Europejska,

• Federacja Księgowych Wschodniej, Środkowej i Południowej Afryki

(Eastern, Central and Southern African Federation of Accountants –

ECSAFA),

• Stowarzyszenie Federacji Księgowych Narodów Azji Południowo-

Wschodniej

(Association of Southeast Asian Nations Federations of Accountants –

ASEANFA).

Organizacje ustanawiające zasady rachunkowości na szczeblu regionalnym:

• amerykańska Rada Standardów Rachunkowości Finansowej

(Financial Accounting Standards Board – FASB),

• Rada Standardów Rachunkowości w Wielkiej Brytanii

(United Kingdom Accounting Standards Board – ASB),

• Komisja Papierów Wartościowych w Stanach Zjednoczonych

(US Securities and Exchange Commision – SEC).

Organizacje ustanawiające zasady rachunkowości na szczeblu krajowym:

Zasadnicze znaczenie dla harmonizacji i standaryzacji rachunkowości

na świecie mają dwie spośród wymienionych powyżej organizacji:

• Rada Standardów Rachunkowości Finansowej

(Financial Accounting Standards Board – FASB),

• Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości

(International Accounting Standards Board – IASB).

Podmioty te opracowują standardy uznawane w wielu krajach świata

i obok Komisji Europejskiej są głównymi podmiotami kształtującymi

współczesną rachunkowość - w polskim systemie rachunkowości

wykorzystano wiele rozwiązań przyjętych przez te organizacje.

Rada Standardów Rachunkowości Finansowej (FASB)

działa na terenie Stanów Zjednoczonych i tworzy standardy rachunkowości

zwane Ogólnie Akceptowanymi Zasadami Rachunkowości

(United States Generalny Accepted Accounting Principles – US GAAP).

Są to regulacje o charakterze ponadnarodowym, co wynika z faktu że:

• przygotowanie sprawozdań finansowych według US GAAP umożliwia

spółce wejście na Nowojorska Giełdę Papierów Wartościowych i dostęp

do innych amerykańskich rynków kapitałowych,

• coraz więcej europejskich przedsiębiorstw przygotowuje swoje

sprawozdania finansowe zgodnie z US GAAP,

• założenia konceptualne IASB były wzorowane na wcześniejszych

opracowaniach FASB,

• regulacje US GAAP są szczegółowe, zawierają mniej wersji rozwiązań,

obejmują sektor publiczny oraz niektóre branże przemysłu.

Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości (IASB)

działa w Londynie i jest następczynią Komitetu Międzynarodowych

Standardów Rachunkowości (IASC).

Rozpoczęła swoja działalność 1 kwietnia 2001 r. a jej celem jest:

• formułowanie i publikowanie, zgodnie z interesem publicznym,

standardów rachunkowości, które powinny być przestrzegane podczas

prezentacji sprawozdań finansowych, oraz promowanie standardów,

tak aby były akceptowane i przestrzegane na całym świecie,

• poprawę i harmonizacje regulacji (standardów) rachunkowości

oraz procedur związanych z przygotowaniem i prezentacją sprawozdań

finansowych.

Proces harmonizacji rachunkowości

• 1973 r. - powołanie Komitetu Międzynarodowych Standardów rachunkowości

(International

Accounting Standards Committee – IASC) - prywatnej, niezależnej organizacji, utworzonej na

mocy porozumienia między zawodowymi organizacjami księgowych, w celu opracowywania

i publikowania Międzynarodowych Standardów Rachunkowości – MSR

(International Accounting Standards - IAS)

• W celu spełnienia tych zadań IASC powołał w 1981 r. Grupę Konsultacyjną, w 1995 r. Komisję

Doradczą, a w 1997 r. Stały Komitet ds. Interpretacji - początkowo MSR miały na celu

wyeliminowanie niepożądanych praktyk księgowych, dlatego dopuszczały stosowanie kilku

alternatywnych podejść księgowych. Następnie przyjęto politykę ograniczania liczby

dopuszczonych podejść alternatywnych na rzecz stosowania wskazanego podejścia wzorcowego

i dopuszczonego podejścia alternatywnego (w ostatnich latach wprowadzono równorzędne

opcje wyboru rozwiązań)

• 1998 r. – powołanie przez Zarząd IASC Grupy Roboczej ds. Strategii - w wyniku weryfikacji

działania Komitet został przekształcony w Radę Międzynarodowych Standardów Rachunkowości

(IASB) z siedzibą w Londynie.

Działalność IASB

• IASB zadecydowała o przyjęciu wszystkich MSR i projektów opracowanych przez Komitet (IASC)

i ogłosiła, iż standardy opracowane przez niego opracowane nazywane będą

Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości (MSR), natomiast standardy wydawane

przez Radę (IASB) – Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej – MSSF

(International Financial Reporting Standards – IFRS).

• W ciągu trzech lat (2001-2004) działania IASB poprawiono i zaktualizowano piętnaście MSR,

opracowano sześć MSSF (nowych standardów), a także dostosowano i zaktualizowano

Interpretacje MSSF.

• 2002 r. - utworzenie Komitetu ds. Interpretacji Międzynarodowej Sprawozdawczości Finansowej

(International Financial Reporting Interpretations Committee – IFRIC), który opracowuje

wytyczne dotyczące zagadnień nieomówionych w standardach.

• IASB opublikowała nowy „Wstęp” do MSR/MSSF, w którym przedstawiła swoje cele, podkreślając

czynną współpracę z krajowymi komitetami/radami ustalającymi standardy rachunkowości.

Przy mnogości wydawanych standardów i interpretacji,

w MSR 1 „Prezentacja sprawozdań finansowych”

zdefiniowane zostało pojęcie

Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej (MSSF),

które jako pełen zakres standardów obejmują:

• Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (wydawane

przez IASB),

...