1. Prehistoria, DYPLOM, HASZ

Prehistoria

Treść i forma malarstwa prehistorycznego

Jeśli chodzi o tematy malarstwa, to można rozróżnić dwa główne działy: zwierzęta oraz znaki, do których należą również nieliczne wyobrażenia ludzi. Zwierzęta są zawsze ukazane z profilu, a ich wizerunki zdradzają ogromna dbałość o szczegóły. Można mówić o pewnego rodzaju naturalizmie. Pojawiają się wizerunki bóstw opiekuńczych, polowania oraz antropomorficzne postaci w przebraniach zwierzęcych.

Malowidła z groty Lascaux

Kompozycje zwierzęce są odzwierciedleniem warunków środowiskowych występujących w paleolicie górnym. Można spotkać gatunki zwierząt występujących w zimnym klimacie np. renifery. Najczęściej ukazywanym zwierzęciem jest bizon i koń. Rzadko, ale zdarzają się malowidła mamutów czy obrośniętych sierścią nosorożców.

Postaci ludzkie są potraktowane schematycznie za pomocą Malowidło z groty Lascaux

prostych figur geometrycznych i kresek. Częściowe malowidła ludzkiego ciała są namalowane w „pozytywie” i „negatywie” technika aerografii, czyli rozpylania farby wokół przyłożonej do ściany np. dłoni. Odbicie dłoni w El Pendo W malowidłach używano węgla, ochry

(odpowiednio prażona daje różne kolory od żółtego do brązu), magnezu, czyli barwników mineralnych, krwi, kredy, glinki. Farbę nakładano na natłuszczona ścianę : prymitywnym aerografem czyli przez wydmuchiwanie barwnika przez trzcinę lub kościaną rurkę, palcami, rodzajem prymitywnego pędzla, tamponem.

W przypadkach malowideł naskalnych ciężko mówić o polichromii gdyż były to tylko kontury zwierząt wypełnione jednym kolorem. Czasem wykorzystywano naturalny kolor skał by pozyskać różnorodność barwy.

Najważniejsze jaskinie i malowidła:

Niaux (czyt. Nią) Lascaux (czyt.lasko) Altamira Rouffignac

RZEŹBA I POCZĄTKI ARCHITEKTURY PREHISTORYCZNEJ

Rzeźba:

- małych wymiarów

-materiał: kamień , kość , glina

- kości i płytki kamienne pokryte nacięciami uszeregowanymi w sposób celowy i przemyślany powstały prawdopodobnie w celu utrwalenia jakichś ważnych przeżyć lub wiadomości – są symbolami myśli, pojęć),
- motywy abstrakcyjne, nieprzedstawiające żadnego kształtu znanego ze świata przyrody,

- przy pomocy prymitywnych narzędzi wywiercano w muszlach i kamykach otwory, używano ich w charakterze wisiorków będących amuletami lub pełniących funkcję czysto estetyczną,

- postać ludzka pojawiła się najwcześniej w rzeźbie.
- figurki zwierzęta- później
-Największe skupiska znalezionych dzieł - dzisiejsza Francja, Rosja, Czechy

- pierwsze zabytki (relikty) pochodzą sprzed ok. 50 tys. lat.

Postać Wenus:

- najczęściej postać kobiety matki z podkreślonymi cechami macierzyńskimi,

- przesadne kształty,

-twarz schematyczna, brak indywidualnych rysów

- nieproporcjonalne nogi i ręce

-zaakcentowane atrybuty kobiece ( wyolbrzymione piersi i biodra)

- ociężała sylwetka ( związana z macierzyństwem)

-nie przywiązywano wagi do wyglądu-piękna

-forma kubiczna, zwarta

-głowa z włosami pokrytymi żłobieniami

-często polichromowane czerwoną ochrą

Interpretacja postaci wenus :

- wielka matka – wyobrażenie życia i płodności

-matriarchat- oddawanie kobietom czci boskiej

-rodzaj amuletu

Wenus z Willendorfu

Wenus z Brassenpouy

Wenus z rogiem z Laussel

- ok. 11cm

-22 000 – 25 000 lat p.n.e.

-materiał : kamień kredowy

-deformacja

- schematyczne włosy- 7 żłobień- liczba magiczna

-znaleziona w Austrii w wiosce Willendorf

- przebywa w Muzeum Historii Naturalnej we Wiedniu

Sama głowa – unikat

-relief

-ok. 43 cm

22 000 – 18 000 lat p.n.e.

- zaakcentowane cechy kobiece,

- użycie czerwonej glinki ( prawdopodobnie symbol krwi, związek z ceremonią, kultem płodności)

-róg (półksiężyc) i 13 ciętych elementów – magiczna liczba, 13 dni księżyc jest w fazie rosnącej, 13 cykli księżycowych składa się na rok.

Idole

-Kamienne posągi bóstw

-kształty bardzo uproszczone, ledwie kojarzące się z postacią ludzką lub zwierzęcą

-brak bezpośredniej inspiracji przyrodą

-forma uogólniona czytana jako znak abstrakcyjny

Architektura:

- prymitywne domostwa : szałasy, ziemianki, nawodne budowle na palach)

Osada w Biskupinie

Architektura monumentalna :

-olbrzymie , z grubsza ociosane kamienie – megality

- rozsiane na wybrzeżach Europu, zwłaszcza północnej

-w różnych ustawieniach
-potężne, pionowe słupy menhiry stoją pojedynczo, w szeregach lub kręgach, czasem kilku, zamkniętych jeden w drugim. Ich centrum stanowiło miejsce składania ofiar – początki architektury sakralnej- służyły prawdopodobnie kultowi słońca,

- kręgi tworzące zamknięte komory grobowe

- symboliczne bramy wiodące do wnętrza kręgu: dwa pionowe głazy nakryte trzecim , poziomym

( stanowią o odkryciu prawa ciążenia i wspierania)

Stonehenge w Anglii południowo-zachodniej

- kromlech zbudowany z głazów wkopanych w ziemię i przykrytych innymi głazami (każdy głaz wys. 4 m. waga 25-40 ton)

-funkcje- obserwatorium astronomiczne, miejsce kultu, świątynia

Aleja w Carnac

Sztuka o funkcji dekoracyjnej

-zdobienie naczyń, narzędzi, broni,
- wysoka dokładność wykonania biżuterii
- ornament - ścisły związek z przedmiotem, który zdobi, obiega naczynia w postaci pasów, pokrywa powierzchnię przedmiotów , podkreślając ich naturalny kształt i wyodrębniając charakterystyczne miejsca
- motywy: abstrakcyjne o charakterze geometrycznym, organiczne, uproszczone sylwetki ludzi i zwierząt -kompozycja rytmiczna, pasowa, niekiedy symetryczna

Zręczność rąk, wyobraźnię, poczucie formy, precyzję wykonania były kształtowane w toku doskonalenia

i obróbki przedmiotów codziennego użytku .

Od końca paleolitu nastąpiła ewolucja sztuki w kierunku od naśladowania natury do wyrażania idei od odwzorowywania do przetwarzania.

[ Pobierz całość w formacie PDF ]