1. Prehistoria, DYPLOM, HASZ
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Prehistoria
Treść i forma malarstwa prehistorycznego
Jeśli chodzi o tematy malarstwa, to można rozróżnić dwa główne działy: zwierzęta oraz znaki, do których należą również nieliczne wyobrażenia ludzi. Zwierzęta są zawsze ukazane z profilu, a ich wizerunki zdradzają ogromna dbałość o szczegóły. Można mówić o pewnego rodzaju naturalizmie. Pojawiają się wizerunki bóstw opiekuńczych, polowania oraz antropomorficzne postaci w przebraniach zwierzęcych.
Malowidła z groty Lascaux
Kompozycje zwierzęce są odzwierciedleniem warunków środowiskowych występujących w paleolicie górnym. Można spotkać gatunki zwierząt występujących w zimnym klimacie np. renifery. Najczęściej ukazywanym zwierzęciem jest bizon i koń. Rzadko, ale zdarzają się malowidła mamutów czy obrośniętych sierścią nosorożców.
Postaci ludzkie są potraktowane schematycznie za pomocą Malowidło z groty Lascaux
prostych figur geometrycznych i kresek. Częściowe malowidła ludzkiego ciała są namalowane w „pozytywie” i „negatywie” technika aerografii, czyli rozpylania farby wokół przyłożonej do ściany np. dłoni. Odbicie dłoni w El Pendo W malowidłach używano węgla, ochry
(odpowiednio prażona daje różne kolory od żółtego do brązu), magnezu, czyli barwników mineralnych, krwi, kredy, glinki. Farbę nakładano na natłuszczona ścianę : prymitywnym aerografem czyli przez wydmuchiwanie barwnika przez trzcinę lub kościaną rurkę, palcami, rodzajem prymitywnego pędzla, tamponem.
W przypadkach malowideł naskalnych ciężko mówić o polichromii gdyż były to tylko kontury zwierząt wypełnione jednym kolorem. Czasem wykorzystywano naturalny kolor skał by pozyskać różnorodność barwy.
Najważniejsze jaskinie i malowidła:
Niaux (czyt. Nią) Lascaux (czyt.lasko) Altamira Rouffignac
RZEŹBA I POCZĄTKI ARCHITEKTURY PREHISTORYCZNEJ
Rzeźba:
- małych wymiarów
-materiał: kamień , kość , glina
- kości i płytki kamienne pokryte nacięciami uszeregowanymi w sposób celowy i przemyślany powstały prawdopodobnie w celu utrwalenia jakichś ważnych przeżyć lub wiadomości – są symbolami myśli, pojęć),
- motywy abstrakcyjne, nieprzedstawiające żadnego kształtu znanego ze świata przyrody,
- przy pomocy prymitywnych narzędzi wywiercano w muszlach i kamykach otwory, używano ich w charakterze wisiorków będących amuletami lub pełniących funkcję czysto estetyczną,
- postać ludzka pojawiła się najwcześniej w rzeźbie.
- figurki zwierzęta- później
-Największe skupiska znalezionych dzieł - dzisiejsza Francja, Rosja, Czechy
- pierwsze zabytki (relikty) pochodzą sprzed ok. 50 tys. lat.
Postać Wenus:
- najczęściej postać kobiety matki z podkreślonymi cechami macierzyńskimi,
- przesadne kształty,
-twarz schematyczna, brak indywidualnych rysów
- nieproporcjonalne nogi i ręce
-zaakcentowane atrybuty kobiece ( wyolbrzymione piersi i biodra)
- ociężała sylwetka ( związana z macierzyństwem)
-nie przywiązywano wagi do wyglądu-piękna
-forma kubiczna, zwarta
-głowa z włosami pokrytymi żłobieniami
-często polichromowane czerwoną ochrą
Interpretacja postaci wenus :
- wielka matka – wyobrażenie życia i płodności
-matriarchat- oddawanie kobietom czci boskiej
-rodzaj amuletu
Wenus z Willendorfu
Wenus z Brassenpouy
Wenus z rogiem z Laussel
- ok. 11cm
-22 000 – 25 000 lat p.n.e.
-materiał : kamień kredowy
-deformacja
- schematyczne włosy- 7 żłobień- liczba magiczna
-znaleziona w Austrii w wiosce Willendorf
- przebywa w Muzeum Historii Naturalnej we Wiedniu
Sama głowa – unikat
-relief
-ok. 43 cm
22 000 – 18 000 lat p.n.e.
- zaakcentowane cechy kobiece,
- użycie czerwonej glinki ( prawdopodobnie symbol krwi, związek z ceremonią, kultem płodności)
-róg (półksiężyc) i 13 ciętych elementów – magiczna liczba, 13 dni księżyc jest w fazie rosnącej, 13 cykli księżycowych składa się na rok.
Idole
-Kamienne posągi bóstw
-kształty bardzo uproszczone, ledwie kojarzące się z postacią ludzką lub zwierzęcą
-brak bezpośredniej inspiracji przyrodą
-forma uogólniona czytana jako znak abstrakcyjny
Architektura:
- prymitywne domostwa : szałasy, ziemianki, nawodne budowle na palach)
Osada w Biskupinie
Architektura monumentalna :
-olbrzymie , z grubsza ociosane kamienie – megality
- rozsiane na wybrzeżach Europu, zwłaszcza północnej
-w różnych ustawieniach
-potężne, pionowe słupy menhiry stoją pojedynczo, w szeregach lub kręgach, czasem kilku, zamkniętych jeden w drugim. Ich centrum stanowiło miejsce składania ofiar – początki architektury sakralnej- służyły prawdopodobnie kultowi słońca,
- kręgi tworzące zamknięte komory grobowe
- symboliczne bramy wiodące do wnętrza kręgu: dwa pionowe głazy nakryte trzecim , poziomym
( stanowią o odkryciu prawa ciążenia i wspierania)
Stonehenge w Anglii południowo-zachodniej
- kromlech zbudowany z głazów wkopanych w ziemię i przykrytych innymi głazami (każdy głaz wys. 4 m. waga 25-40 ton)
-funkcje- obserwatorium astronomiczne, miejsce kultu, świątynia
Aleja w Carnac
Sztuka o funkcji dekoracyjnej
-zdobienie naczyń, narzędzi, broni,
- wysoka dokładność wykonania biżuterii
- ornament - ścisły związek z przedmiotem, który zdobi, obiega naczynia w postaci pasów, pokrywa powierzchnię przedmiotów , podkreślając ich naturalny kształt i wyodrębniając charakterystyczne miejsca
- motywy: abstrakcyjne o charakterze geometrycznym, organiczne, uproszczone sylwetki ludzi i zwierząt -kompozycja rytmiczna, pasowa, niekiedy symetryczna
Zręczność rąk, wyobraźnię, poczucie formy, precyzję wykonania były kształtowane w toku doskonalenia
i obróbki przedmiotów codziennego użytku .
Od końca paleolitu nastąpiła ewolucja sztuki w kierunku od naśladowania natury do wyrażania idei od odwzorowywania do przetwarzania.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]