2. Liryka

[ Pobierz całość w formacie PDF ]

Liryka:

- odmiany: elegijna, jambiczna i meliczna.

- twórczość poetów lirycznych oddala się tematycznie od eposu (najbardziej do niego zbliżona jest elegia bojowa)

- często zwrócona ku aktualnym wydarzeniom chwili do tego stopnia, ze trąci publicystyka

- podłożem większej części poezji lirycznej są pieśni ludowe, zwłaszcza rytualne

- ze źródeł przedliterackich przeniknęły do liryki: miary wierszowe, związek z tańcem i obrzędowością, wewnętrzne udialogizowanie pieśni chóralnych, pozycja podmiotu lirycznego, pewne konkretne motywy itp.

- określenie pochodzi od inst. Najbardziej reprezentatywnego, lecz nie należy zapomnieć o całym szeregu innych inst.. strunowych pokrewnych lirze (kithára, fórminks, bárbitos, pektís, sambie i in.)

- aulos (zbliżony do klarnetu) mógł również tworzyć część akompaniamentu, muzycznego (przeważnie w elegii); towarzyszył wykonaniu typowo lirycznego gatunku – parosodionu

- poeci być może komponowali słowa pod melodię – melodia jako czynnik o ogromnej wadze; melodia mogła wpłynąć na ukształtowanie miar wierszowych

Melika:

- nazwa ta oddaje pieśniowy charakter greckich utworów lirycznych

- śpiew jako forma wykonywania utworów i akompaniament muzyczny

- w antycznej teorii sztuki słowo mélos ma dwa znaczenia: 1) melodia, muzyka; 2) utwór liryczny

MONODIA:

CHORODIA (pieśń chóralna):

● wykonywana przez pojedynczą osobę (pieśń solowa)

● wykonywana przez zespół (chorós)

● poeta monodyczny komponował słowa i muzykę

●  bogatsza od monodii o zespołowy taniec

● każda strofa miała to same, nieskomplikowane metrum i była odśpiewana na tą samą melodię

● zróżnicowane miary wierszowe zw. z melodią i tańcem

● autor był również wykonawcą swoich kompozycji, śpiewając solo i grając na instr. strunowym

● poeta zalecał wykonanie utworu chórowi obywateli, a muzykę instrumentalną – zawodowym muzykom

●monodia związana ze społeczeństwem Eolów i Jonów, nawiązująca do tradycji tych ludów z kulturą mniej zbiorową niż indywidualną, dlatego znajduje się w niej zapis prywatnych doznań i osobistych uczuć

●mógł akompaniamentować  chórowi na kitarze czy kitrze

● większe rozmiary i bardziej skomplikowany akompaniament muzyczny

● poeta jako dyrygent i nauczyciel- reżyser (mógł poprosić jednego ze swoich uczniów)

● w języku monodia zbliżała się zawsze do mowy codziennej, zabarwionej silnie regionalnym dialektem autora: eolskim (Safona, Alkajos),                     jońskim (Anakreont)

● TEMATYKA: mity opowiadające epizody z życia boga-adresata oraz maksyma moralna, zależna lub niezależna od mitu

● ośrodki rozwoju: dorycka Sparta

- utwory wykonywane bez akompaniamentu nazywano odami, a nie méle