1.1 Cel pracy

[ Pobierz całość w formacie PDF ]

1.1  Cel pracy

Współczesna polska młodzież licealna to pokolenie urodzone po 1989 roku, pokolenie dorastające w zupełnie innych warunkach społecznych, ekonomicznych i kulturowych niż pokolenia wcześniejsze. Te różnice sprawiają, że często nie rozumiemy naszej młodzieży. Socjolodzy i psycholodzy zwracają uwagę, że szczególne wymagania rozwijającego się wolnego rynku, sprawiają, że rodzice mają mniej czasu dla swoich dzieci, co więcej, wzorce wychowawcze, które próbują wpoić swoim dzieciom, często zdają się nie przystawać do warunków współczesnego świata. Społeczeństwo postindustrialne, kapitalizm, demokracja, popkultura, media ze szczególnym uwzględnieniem internetu, konsumpcjonizm czy też globalizacja to pojęcia najczęściej używane przez młodzież gdy prosi się ją o wymienienie głównych sił kształtujących rzeczywistość w której dorastają (Świda-Zaręba).

Specyfika rzeczywistości stawia młodym ludziom nowe wymagania w zakresie budowania własnej tożsamości, co jest głównym zadaniem okresu rozwojowego jakim jest dojrzewanie (Obuchowska). Brutalizacja życia codziennego, zwiększona ilość przemocy na ulicach i w telewizji, dostępność, różnorodność i  powszechność narkotyków to tylko nieliczne nowe zagrożenia, wobec których młodzież musi się określić i na temat których musi ukształtować sobie swój własny pogląd. Takie subiektywne przekonanie o tym jaki świat jest naprawdę i to jakie miejsce „ja” w nim zajmuję nazywamy światopoglądem. (Górycka,1991)

Tak rozumiany światopogląd  jest ważnym wyznacznikiem poczucia autonomii człowieka i podstawowym czynnikiem regulującym relacje podmiotu ze światem w którym żyje.  Jednym z głównych zadań rozwojowych okresu dorastania jest budowanie i utrzymywanie satysfakcjonujących relacji z innymi ludźmi, oraz wykształcenie wzorców efektywnego działania obejmujących fazę planowania i realizowania wyznaczanych sobie przez podmiot celów (Zaleski). Umiejętności te, jeżeli współwystępują z brakiem symptomów psychopatologicznych, określane są w literaturze mianem przystosowania jednostki (podręcznik Risb). Światopogląd jak i przystosowanie powstają i zmieniają się w toku życia jednostki stanowiąc wypadkową cech indywidualnych jak i interakcji ze środowiskiem. Jeżeli zgodzimy się z twierdzeniem Guryckiej (1991) że światopogląd człowieka może być ważnym czynnikiem prognozy społecznej, stanowiąc istotny predykat zachowań, to uprawniony staje się wniosek o istnieniu zależności pomiędzy przystosowaniem a światopoglądem jednostki. Z oczywistych względów największą troskę wychowawców i rodziców, budzą te zachowania młodzieży, które bezpośrednio zagrażają jej zdrowiu i życiu czyli te które związane są agresją, przemocą bądź też z wyraźnym łamaniem norm życia społecznego. Zachowania takie jak np. zażywanie substancji psychoaktywnych, agresja fizyczna i psychiczna wobec innych, autoagresja czy też ryzykowne zachowania seksualne określam w niniejszej pracy mianem zachowań problemowych. To właśnie eksploracja powiązań pomiędzy światopoglądem współczesnej młodzieży licealnej, a eksternalizacyjnymi (zachowania problemowe) i internalizacyjnymi (przystosowanie) wskaźnikami zdrowia psychicznego (Achenbach T.M) stanowi temat mojej pracy.