1.2.Unormowania prawne

[ Pobierz całość w formacie PDF ]

1.2.1. Unormowania prawne dotyczące oceny ryzyka zawodowego w Unii Europejskiej

Unormowania prawne związane z ochroną człowieka w środowisku pracy reguluje około 100 dyrektyw Unii Europejskiej, sporządzonych na podstawie artykułów Traktatu Rzymskiego. Do dyrektyw związanych ze sprawami bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia należą min:

1)Dyrektywa Nr 90/394/EWG dotycząca zapobiegania i kontroli ryzyka zawodowego spowodowanego przez substancje i czynniki rakotwórcze,

2)Dyrektywa Nr 80/1107/EWG dotycząca ochrony pracowników przed ryzykiem związanym z narażeniem na działanie czynników chemicznych, fizycznych i biologicznych,

3)Dyrektywa Nr89/689/EWG w sprawie ujednolicenia przepisów prawnych państw członkowskich, dotyczących środków ochrony indywidualnej,

4)Dyrektywa 89/391/EWG o wprowadzeniu środków w celu zwiększenia bezpieczeństwa i poprawy zdrowia pracowników podczas pracy.

Dyrektywa 89/391/EWG rzeczywiście stanowi ramy prawne i nakłada ona na pracodawców odpowiedzialność w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy pracownikom pod każdym względem odnoszącym się do ich pracy, a ocena ryzyka jest łącznym aspektem obowiązkowego zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy. W myśl tej dyrektywy ocena ryzyka musi być punktem wyjścia generalnego procesu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy. Odgrywa ona ważną rolę, ponieważ pozwala pracodawcom na wprowadzenie środków koniecznych do ochrony zdrowia i bezpieczeństwa ich pracowników.
Dyrektywa ramowa została przeniesiona do prawodawstwa krajowego. Państwa członkowskie mają jednak prawo uchwalać bardziej rygorystyczne przepisy chroniące pracowników.

Komisja Europejska opracowała   mające pomóc państwom członkowskim, a także pracodawcom i pracownikom wywiązać się z obowiązków w zakresie oceny ryzyka.

1.2.2. Unormowania prawne dotyczące oceny ryzyka zawodowego w Polsce

Polska wstępując do Wspólnoty Europejskiej zobowiązała się do przystosowania swoich przepisów prawa zgodnie z zasadą Unii Europejskiej dotyczącą tworzenia przepisów. Ze względu na zaistniałe różnice w krajach wspólnoty jako zasadę przyjęto ustalenie tzw. norm minimalnych na takim poziomie, aby zapewnić bezpieczeństwo i zapewnić ich wprowadzenie przez państwa słabo uprzemysłowione. Nie powstrzymuje to jednak krajów członkowskich do wdrożenia przepisów krajowych na wyższym poziomie w zależności od możliwości gospodarczych, technicznych i naukowych.

 W ramach harmonizacji przepisów panujących w Polsce z wytycznymi Dyrektywy 89/391/EWG Wspólnoty Europejskiej wprowadzono stosowne zmiany w Kodeksie Pracy i Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej o ogólnych przepisach bezpieczeństwa i higieny pracy. Została także opracowana krajowa norma PN-N-18002:2000, mieszcząca jedną z metod pozwalająca dokonać ocenę ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy.

Artykuły Kodeksu Pracy obligują pracodawcę m.in. do:

1)                 podejmowania działań przeciwdziałających niebezpieczeństwu w przypadku gdy pracodawca prowadzi działalność, która rodzi możliwość wystąpienia nagłego niebezpieczeństwa dla zdrowia lub życia pracowników (Art. 224),

2) oceniania ,dokumentowania i informowania pracowników o ryzyku zawodowym na danym stanowisku pracy, zobligowany jest także do kierowania się niezbędnymi środkami profilaktycznymi w celu zmniejszenia ryzyka (Art. 226),

3) stosowania środków przeciwdziałającym chorobom zawodowym i innym chorobom związanym z wykonywaną pracą, w tym między innymi zobligowany jest do przeprowadzania badania i pomiaru czynników szkodliwych dla zdrowia (Art. 227),

4)                 przeprowadzania regularnych analiz przyczyn wypadków przy pracy, chorób zawodowych oraz innych chorób związanych z wykonywana pracą i stosowania odpowiednich środków zapobiegawczych (Art. 236),

5)                 konsultowania podejmowanych kroków związanych ze zmianami w organizacji pracy, wyposażeniu stanowisk jeżeli mogą one powodować zagrożenie dla życia i zdrowia pracowników. Pracodawca zobligowany jest także do informowania pracowników o ryzyku zawodowym występującym na stanowiskach pracy(Art. 23711a),

6)                 zastępowania preparatów, substancji, czynników lub procesów o działaniu rakotwórczym, stanowiących zagrożenie dla pracownika. W takim przypadku należy rejestrować wszystkie rodzaje prac w kontakcie z substancjami, preparatami, czynnikami lub procesami technologicznymi o działaniu rakotwórczym, a także należy prowadzić rejestr pracowników zatrudnionych przy tych pracach (Art. 222),

7)                 stosowania wszelkich możliwych środków eliminujących narażenie na działanie niebezpiecznych czynników biologicznych swoich pracowników, a jeżeli nie jest to możliwe obniżania stopnia narażenia, przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. Ponadto pracodawca powinien prowadzić rejestr prac, które narażają pracowników na działanie szkodliwych czynników biologicznych (Art. 2221),

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej o ogólnych przepisach bezpieczeństwa i higieny pracy obliguje pracodawcę do:

1)                 oceny i dokumentowania ryzyka zawodowego, występującego przy pracach, oraz wprowadzania niezbędnych środków profilaktycznych obniżających ryzyko (§ 39 ust. 1). 2)stosowania odpowiednich rozwiązań organizacyjnych i technicznych w tym stosowne środki ochrony zbiorowej, zmniejszającej wpływ zagrożeń jeżeli ze względu na rodzaj procesu pracy eliminacja ich nie jest możliwa (§ 39 ust. 2),

3)informowania pracowników o zagrożeniach, przed którymi chronić ich będą środki ochrony indywidualnej oraz informować o tych środkach i zasadach ich użytkowania (§ 39 ust. 4),

4)zapewnienia regularnej kontroli stanu bezpieczeństwa i higieny pracy ze swoistym uwzględnieniem organizacji procesów pracy, stanu technicznego maszyn oraz innych urządzeń technicznych (§ 40 ust. 1),

W prawodawstwie polskim pojawiły się również dwa Rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie:

1)                 niebezpiecznych i szkodliwych dla zdrowia czynników biologicznych w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników narażonych zawodowo narażonych na te czynniki,

2)                 substancji, preparatów, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy,

W rozporządzeniach tych podane są dokładne wytyczne odnoszące się do stężeń i natężeń na stanowiskach pracy, które należy kategorycznie przestrzegać, ponieważ mają one znaczący wpływ na zdrowie i życie pracowników.

http://www.bhp-platforma.pl/sprawy-bhp/ryzyko-zawodowe/item/97-uwarunkowania-prawne

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974r. Kodeks Pracy, dział X (Dz. U. z 1998r. Nr 21, poz. 94, z późn. Zm.)

Rozporządzenie Ministra pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. z 2003r. Nr 169, poz. 1650, z późn. Zm.)

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 22 kwietnia 2005r. w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki (Dz. U. z 2005r. Nr 81, poz. 716, z późn. Zm.)

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 1 grudnia 2004r. w sprawie substancji, preparatów, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy (Dz. U. z 2004r. Nr 280, poz. 2771, z późn. Zm.)