1. Omów dowolny Park Narodowy w ...

[ Pobierz całość w formacie PDF ]

Park narodowy to obszar powołany celem ochrony występującej tam przyrody ożywionej (rzadziej np. cech krajobrazu, także kulturowego), na którym prawnie ograniczona jest możliwość prowadzenia działalności gospodarczej, osiedlania się itd.

Według polskiej Ustawy o ochronie przyrody z 2004 roku jest to: "Obszar wyróżniający się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, społecznymi, kulturowymi i edukacyjnymi, o powierzchni nie mniejszej niż 1000 ha, na którym ochronie podlega cała przyroda oraz walory krajobrazowe" W ramach parku narodowego wyróżnia się zwykle 3 strefy: strefę ochrony ścisłej, strefę ochrony częściowej i otulinę parku narodowego.

Rozmieszczenie Parków Narodowych w Polsce:

Białowieski Park Narodowy             

logo parku

Położenie:                                                        woj. podlaskie

Data utworzenia:                                          17 sierpnia 1932

Powierzchnia:                                                        105,17 km²

- leśna                                                                      95,94 km²

- uprawna                                                        0,74 km²

- wodna                                                        0,09 km²

Pow. ochrony:

- ścisłej                                                                      57,25 km²

- częściowej                                                        44,38 km²

- krajobrazu                                                        3,53 km²

Powierzchnia otuliny:                                          32,24 km²

Długość szlaków turystycznych:                            34,5 km

Odwiedzających rocznie              :                             140 tys.

Siedziba:                                                        Białowieża

Do głównych zadań Białowieskiego Parku Narodowego związanych z ochroną przyrody należy:

   -  zabezpieczenie wartości przyrodniczych, naukowych, krajobrazowych na terenie Parku,

   -  identyfikacja i ocena istniejących i potencjalnych zagrożeń wewnętrznych i zewnętrznych oraz podejmowanie

      stosownych działań eliminujących lub ograniczających te zagrożenia i ich skutki,

   -  prowadzenie własnych badań naukowych oraz inicjowanie badań, a także udostępnianie obszaru parku do badań

      innym jednostkom naukowo-badawczym,

   -  prowadzenie hodowli zagrodowej i zachowawczej żubra, w tym opieka nad stadem wolnym żubrów na terenie   polskiej części Puszczy Białowieskiej,

POŁOŻENIE

Białowieski Park Narodowy leży we wschodniej części Polski w województwie podlaskim, przy granicy z Białorusią. Park znajduje się w centralnej części Puszczy Białowieskiej, najbardziej naturalnego kompleksu leśnego na niżu Europy. Białowieski Park Narodowy leży przy wododziale Wisły i Niemna. Najcenniejszy obszar parku leży w widłach rzek Hwoźnej i Narewki. W puszczy ma swoje źródło rzeka Orłówka. Ponadto przez obszar parku przepływają dopływy Narewki: Łutownia, Przedzielna i Braszcza.

HISTORIA

Najstarsze ślady obecności człowieka w Puszczy Białowieskiej pochodzą z neolitu, czyli sprzed około 4500 lat. Są to proste narzędzia z krzemienia, toporki kamienne oraz resztki naczyń. Z neolitu pochodzą także dwie osady, odkryte w 1923 roku w pobliżu wsi Rudnia oraz pomiędzy miejscowościami Krynica i Kupicze. W okresie od I wieku p.n.e. do V wieku n.e. na terenie puszczy istniały osady noszące ślady mieszanych wpływów kultur ceramiki kreskowanej i przeworskiej, a następnie kultury wielbarskiej. Jedna z takich osad, pochodząca z przełomu I wieku p.n.e. i I wieku n.e., została znaleziona na polanie łowieckiej Berezowo (Nadleśnictwo Białowieża). Odkryto tam także pozostałości dymarek do wytopu żelaza z rudy darniowej, zabytki żelazne i ceramiczne oraz kości bydła domowego i jeleni. Wskazuje to na to, że oprócz łowiectwa i hodowli, ludność tego terenu zajmowała się lokalnym pozyskiwaniem rudy oraz wypalaniem węgla drzewnego niezbędnego do wytopu żelaza. Doprowadziło to do nieznacznego ubytku w powierzchni lasów, jednakże po okresie starożytnym nastąpiła przerwa w osadnictwie, co umożliwiło ich regenerację. Z tego okresu pochodzą dwa znalezione do tej pory puszczańskie cmentarzyska pozostawione przez przedstawicieli kultury wielbarskiej

Pierwsze plany utworzenia parku narodowego na terenie Białowieży powstały w 1916 roku, głównie z inicjatywy gdańskiego botanika i jednego z twórców ruchu ochrony przyrody, doktora Hugo Conwentza. Nie zyskały one wówczas dużego poparcia. Idea ochrony chociaż części puszczy powróciła w 1919 roku, podczas liczenia białowieskich żubrów. Jej orędownikami byli wtedy polski botanik, profesor UJ, Władysław Szafer, profesor  Eugeniusz Kiernik oraz inżynier Jan Kloska. Wysiłki te, tak jak i poprzednie, okazały się bezowocne.

29 grudnia 1921 roku, na terenie Puszczy Białowieskiej, z inicjatywy i dzięki usilnym staraniom grona polskich przyrodników i leśników z profesorem Władysławem Szaferem na czele, utworzone zostało leśnictwo "Rezerwat", które 13 kwietnia 1924 roku zostało podniesione do rangi nadleśnictwa o tej samej nazwie. 1 stycznia 1929 roku nadleśnictwo to zostało objęte ochroną ścisłą.17 sierpnia 1932 roku zostało ono przemianowane na "Park Narodowy w Białowieży". 21 listopada 1947 roku reaktywowano go pod obecną nazwą. 26 października 1996 roku powierzchnia parku zostaje powiększona do 10 502 ha przez przyłączenie części powierzchni dwóch sąsiadujących nadleśnictw, a wokół parku utworzono otulinę o powierzchni 3224 ha. Od 19 kwietnia 2011 roku również otulinę objęła strefa ochronna zwierząt łownych, co oznacza zakaz polowania i tworzenia urządzeń łowieckich

STATUS PARKU: (ważne wydarzenia)

W 1977 r. Białowieski Park Narodowy uzyskał status Światowego Rezerwatu Biosfery.

W 1979 r. jako jedyny obiekt przyrodniczy w Polsce wpisany został na listę Światowego Dziedzictwa Ludzkości – UNESCO.

W 1996 r. do parku przyłączono 5 155 ha, tworzących Obręb Ochronny Hwoźna.

W 1997 r. Park jako pierwszy w Polsce został wyróżniony Dyplomem Europy.

POWIERZCHNIA PARKU:

Powierzchnia parku- 10 502 ha             

Powierzchnia otuliny parku- 3 224 ha              Długość szlaków turystycznych              21 km             

Liczba turystów w roku              102 tyś.             

Powierzchnia całej puszczy: 125 tyś. ha             

Powierzchnia puszczy w części Polskiej - 58 tyś. ha             

Powierzchnia lasów-  9 594 ha             

Pozostała powierzchnia-  825 ha             

Jest to najstarszy Park Narodowy w Polsce i jeden z pierwszych w Europie.

Ze względu na bogactwo lasów obszar parku jak i całej puszczy nazywany jest „zielonymi płucami Europy”.

Park obejmuje część Puszczy Białowieskiej, stanowiącej największy w Europie prabór niżowy, zachowany w stanie naturalnym.

FAUNA

Puszcza Białowieska jest środowiskiem życia dla olbrzymiej jak na naszą strefę klimatyczną liczby gatunków zwierząt. Poczynając od bezkręgowców: pierwotniaków, płazińców, obleńców, brzuchorzęsków, mięczaków, dżdżownic, niesporczaków, pająków, roztoczy, wijów, owadów i wielu innych, aż po kręgowce: ryby, płazy, gady, ptaki i ssaki – dotychczas stwierdzono w Puszczy obecność ponad 12 tysięcy gatunków zwierząt. W całej Polsce jest ich około 35-40 tysięcy. Szacuje się, że puszczańska fauna jest rozpoznana w około 50%, a więc rzeczywista liczba gatunków zamieszkujących ten masyw leśny może liczyć około 25 tysięcy. Mało jest tu gatunków związanych ze środowiskami przekształconymi przez człowieka a bardzo dużo gatunków charakterystycznych dla lasów naturalnych. W Puszczy Białowieskiej żyje około 12 000 gatunków zwierząt, wśród których przeważają bezkręgowce, a w szczególności owady (8 000 gatunków). Ponadto występuje tu 120 gatunków ptaków, 7 gatunków gadów i 11 gatunków płazów.

Bocian czarny                                                                                    Rzekotka

                                                                                                  Zaskroniec

                                                                                                  Dziki

                                                                      Koniki polskie w typie tarpana

                                                                                                  Żubr

SYMBOL:

Symbol Parku i Puszczy Białowieskiej - żubr, największe zwierzę zamieszkujące Europę, wytępiony został w czasie I wojny światowej. Poczynając od 1929 r. rozpoczęto jego restytucję przywożąc z ogrodów zoologicznych zachowane tam zwierzęta. Po wielu latach hodowli zamkniętej w 1952 r. wypuszczono pierwsze żubry na wolność. Obecnie w Parku i sąsiadujących z nim lasach zagospodarowanych bytuje około 250-300 żubrów.

Białowieski Park Narodowy jest najważniejszym w świecie ośrodkiem hodowli żubra.

Żubry znajdują się w Czerwonej Księdze gatunków zagrożonych Polski oraz Czerwonej Księdze Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody (IUCN). Na mocy prawa obowiązującego w Polsce żubry podlegają ochronie ścisłej, a w stosunku do dziko żyjących zwierząt chronionych obowiązuje zakaz ich niepokojenia i płoszenia.

Podprowadzanie przez osoby prywatne turystów do żubrów żyjących na wolności w Puszczy Białowieskiej jest nielegalne. Ponadto próby podchodzenia dziko żyjących żubrów mogą stanowić zagrożenie zarówno dla ludzi, jak i zwierząt. Żubry są dużymi, silnymi i agresywnymi zwierzętami, i niepokojone mogą być niebezpieczne dla ludzi.

Wszyscy odwiedzający Puszczę Białowieską mogą napotkać żubry chodząc wyznaczonymi szlakami turystycznymi, mogą oglądać żubry ze specjalnych punktów widokowych.

FLORA

Arnika górska

Puszcza Białowieska jest najlepiej zachowanym lasem naturalnym na Niżu Europejskim. Ponad 2/3 powierzchni parku zajmują lasy liściaste. Największą powierzchnię zajmują lasy grądowe (dębowo-grabowe), które rosną na najżyźniejszych glebach puszczy. W miejscach zalewanych przez kilka miesięcy wodą, rosną olsy i łęgi, składające się głównie z olszy czarnej i jesionu. W suchszych miejscach rosną natomiast bory sosnowe, świerkowe i mieszane. Występuje tu 20 zespołów leśnych. Ogólnie flora parku liczy 1000 gatunków roślin, w tym 728 gatunków roślin naczyniowych, 277 gatunków porostów. Spośród szczególnie rzadkich roślin należy wymienić pełnika europejskiego, kosaćca syberyjskiego, arnikę górską i fiołka bagiennego.

Bogactwo tutejszej puszczy najlepiej widać w piętrowości tutejszych lasów grądowych. Najwyższe piętro zajmują, przekraczające nierzadko 50 m wysokości, pojedyncze świerki. Niższą wysokość (40 m) osiągają dęby, lipy i klony. Najniżej, bo do wysokości 20 m, dorastają graby.

Białowieski Park Narodowy charakteryzuje się dużą ilością martwego drewna. W Obszarze ochrony ścisłej zajmuje ono około 25% masy wszystkich drzew. Dzięki rozkładowi martwych pni do gleby wracają cenne substancje odżywcze, przywracające jej żyzność. Ponadto, martwe drewno staje się siedliskiem dla niezliczonej ilości organizmów saproksylicznych – grzybów, bakterii i bezkręgowców. Wiele z nich to gatunki zagrożone wyginięciem, niewystępujące nigdzie indziej w Europie.

                                                                                                  Przylaszczka-pospolita

                                                                                                  wawrzynek-wilczełyko

                                                                                                  Zdrojówka-rutewkowata

TURYSTYKA

Do Białowieskiego Parku Narodowego co roku przyjeżdża ok. 140 000 turystów. Najczęściej zwiedzanymi obiektami są Rezerwat Pokazowy Żubrów, muzeum BPN i Obszaru Ochrony Ścisłej BPN. Do obszarów ochrony ścisłej (Obręb Ochronny Orłówka) i muzeum mogą wejść turyści jedynie pod opieką uprawnionego przewodnika. Na tym obszarze udostępnione są szlaki do Dębu Jagiełły i dalej do sosen bartnych (czas zwiedzania około 3 godzin). W Obrębie Ochrony Hwoźna biegną dwa znakowane szlaki piesze i rowerowe o długości 6,5 km i 11,5 km. W dolinie Narewki wybudowano wieżę do obserwacji zwierząt.

Rezerwat pokazowy zwierząt puszczańskich jest od lat najczęściej odwiedzanym obiektem w Parku Białowieskim. Podlega ochronie krajobrazowej. Zwiedzający mogą oglądaćd)              żubry, krzyżówki żubra z bydłem domowym tzw. żubronie, koniki polskie typu tarpana, , jelenie, sarny, łosie, dziki oraz wilki. Zwiedzanie jest odpłatne

Park pałacowy:

Został założony w końcu ubiegłego wieku wokół pałacu carskiego. Znajduje się w nim szereg zabytkowych budynków z końca XIX w., obelisk upamiętniający łowy Augusta III Sasa w 1752 r., a także zabytkowy dworek z 1845 r. - obecnie siedziba Ośrodka Edukacji Przyrodniczej. Jego głównym celem jest praca z młodzieżą, prowadzenie specjalnych zajęć w terenie. W skład oferty programowej wchodzą: programy edukacyjne skierowane do szkół (w tym także programy prowadzone we współpracy z okolicznymi szkołami, m.in.w ramach ścieżek ekologicznych);  zajęcia terenowe skierowane do dzieci, młodzieży i osób dorosłych przygotowywane w oparciu o zgłoszone zapotrzebowanie tematyczne i oraz gotowe materiały edukacyjne przygotowane przez park

Muzeum

Muzeum Przyrodniczo-Leśne, które prezentuje wystawy flory i fauny.

Dodatkową atrakcją jest wieża widokowa, z której rozciąga się widok na Białowieżę i Obszar Ochrony Ścisłej.

BIBLIOGRAFIA:

- pl.wikipedia.or

-Wielka encyklopedia PWN

-parkinarodowe.freehost.pl

-bpn.com.pl